Een dantesque droom
met verbeeldingen van Jörg Remé
Quei che
dipingue lè, non ha chi ’l guidi ;
Ma esso
guida, e da lui di rammenta
Quella
virtù, ch’è forma per li nidi.
– Dante Aleghieri, Paradiso
Des couches
innombrables d’idées,
d’images,
de sentiments sont tombés
successivement sur votre cerveau, aussi
doucement
que la lumière.
–
Charles Baudelaire, Les paradis
artificiels
Je vais
dévoiler tous les mystères :
mystères
religieux ou naturels,
mort,
naissance, avenir, passé, cosmogonie, néant.
Je suis
maître en fantasmagories.
–
Arthur Rimbaud, Une saison en
enfer
1
Diep in de oneindigheid schreef de
liefde mijn boek op de losse bladen die overal in de wereld zijn verspreid.
De essentie en de ongrijpbare bijzaken zijn er allemaal in
versmolten tot een eenheid zonder gelijke.
Ik zag de samenhang van het geheel.
Mijn herinneringen daaraan verschaffen mij diepe vreugde.
Zo was ik
zwervend midden in het heelal gekomen, geleid door de duif op mijn muts.
Mijn betoverd palet bleef onzichtbaar, mijn penseel vond zijn
weg zonder dat ik hem bestuurde.
De plantengroei was zuidelijk, de dieren waren mij onbekend.
Er waren beschutte hoekjes landschap, en daarbinnen de
contrasten van brekend licht, daarbuiten de smalle en soms weidse vergezichten
naar een duizelingwekkende open ruimte, die zich schuil hield in de
beschutting.
Soms zag ik een
landschap met antieke ruïnes, opgenomen in de harmonie van heuvels, valleien en
zilverige bergen in de verte.
Er waren beekjes, een overdadige begroeiing en een gouden
licht, waardoor aan het spel van nimfen een wellustige entourage werd verleend.
2
Tussen de abstracte banen van licht
en schaduw en de imponerende vormen van struiken en pijnbomen lag mijn beminde,
in dromen gevangen, in dat bos zonder paden.
Haar haren golfden als een waterval
over het gras.
Zij ontwaakte door de gloed van mijn blik.
Toen was het alsof een wolk zich om
ons heen spreidde, een glanzend sieraad dat alle zonlicht opving en weer
uitstraalde.
Die parel omhelsde ons zoals water licht kan opdrinken en
zelf toch onveranderd blijft.
Maar zij zag mij niet.
Zij wilde zichzelf niet kennen, ze
was tevreden met zichzelf.
En hoewel ze zich merkbaar thuis voelde in het paradijs, dat
zij het hare mag noemen, beroemt ze zich niet op een geestkracht die voor een
gewone vrouw niet is weggelegd.
Waarom zou een paradijs onbezield
moeten zijn, vooral het paradijs van de herinnering dat toegang geeft tot het
behekste woud van de fantasie?
Daarom zal zij mijn bruid zijn, mijn andere ik.
Ze zal mij aansporen mijzelf te vinden.
Ik ben de zonsopgang van het gedroomde paradijs.
Ik en het kleurige licht zijn één.
3
Mijn beminde strekte haar armen in
wanhoop opzij toen zij merkte dat de hellehond de bergen had gekliefd met zijn
staart van staal.
Ze werd verschrikt door zijn geile stank, maar zijn
indrukwekkende kop leek zich van niets bewust.
Ik was
onmerkbaar naar haar opgestegen.
Zoals je vonken in een vuurgloed kunt onderscheiden, en in
een tweegezang verschillende stemmen afzonderlijk kunt horen als de ene stem
soms hoger en dan weer wat lager zingt, zo zag ik in haar ogen vele lichten
blinken.
Haar licht, een feest voor mijn ziel, sprak mij toe.
Mijn beminde zei: ‘ Verwoord de hunkering die je bezielt, en
leg heel je hart in die ontboezeming. Al kan ik je verlangen vermoeden, de
uiting van je honger biedt mij de kans je te voeden.’
Haar ogen lachten vurig als fakkels. Het was alsof ik aan de
hemelboog mijn glorie kon aanschouwen.
Maar plotseling werd de hellehond
besprongen door een zespotig monster dat zich in hem vastbeet.
Het sloeg twee poten als een tang om zijn buik, en twee
andere poten om zijn voorlijf.
Geen klimop hecht zich sterker aan een tak dan dit monster
zich hechtte aan de ledematen van de hond.
Ze zijn al vechtend in elkaar
vergleden, als verhitte was, hun kleuren liepen door elkaar, geen van beiden
leek nog op de uiterlijke vorm van ervoor.
Zo kruipt de
verzengende rand van een vlam op wit papier naar voren.
Hun koppen smolten samen.
Vier poten verdwenen terwijl er twee uitgroeiden; nooit
geziene ledematen ontstonden uit buik en romp, uit heupen en poten.
Rook die in nieuwe kleuren om hen
heen gleed, heeft de een gegeven waar ze de ander van beroofde.
De bek trok samen naar de slapen, en wat wegtrok heeft zich
gevormd tot nieuwe oren.
Wat niet voor iets anders plaats moest maken werd een teveel
dat naar buiten stulpte.
Het monster heeft toen zijn bek
opengesperd, waarna het langzaam verdween.
De hellehond wierp zijn stinkende vacht af, en bleef achter
als een stralende verschijning.
4
Als een fontein van licht, zoals de
vonkenregen die omhoog spuit als je slaat op een stuk smeulend hout, zijn meer
dan duizend sterren omhoog gestegen, de ene wat lager en de andere wat hoger,
naar de plaatsen in het hemelruim die de zon hun had toegewezen.
De hond sprong
glanzend voor mijn beminde uit door het dichte woud.
Zij volgde haar hond, die rende naar het punt waarnaar het
leven op aarde zich richt.
Zoals het
klokkenspel dat ons wakker maakt wanneer de bruid de dag bezingt om haar
minnaar het hof te maken, zo wentelde het wiel van het heelal weer om en om als
tevoren.
5
Ik liep voort langs een beschaduwd
pad en zag dwars door een wolk die zich geopend had de zon een bloeiende weide
kleuren.
De flonkerende lichtstroom vloeide tussen oevers waar de
lente heel haar pracht vertoonde.
Het was een speellandschap.
Ook de demonen
van het paradijs waren van een licht doordrenkt waarvan ik de bron niet kon
ontdekken.
Vonken, in het rond gespet door de stroom, sierden de bloemen
- edelstenen leken ze, in glanzend goud gezet; steeds als zij in de stroom verdwenen
zag ik, door geuren bedwelmd, hoe nieuwe in hun plaats kwamen.
Toen zocht mijn
blik de ogen van mijn beminde weer.
Zij, mijn verleidingskunstenares, vervulde mij van
verblindend licht, weergaloos van kracht en omvang.
Een vlam kwam door het paradijs geschoten, die haar in een
kring van vuur omwervelde en omsloot zoals een kroon.
Mijn penseel
tekende alle leven, dat heeft daarvoor nooit model gestaan, het gaf zelf de
vormen aan wat het tekende.
Het werden mijn stiltebeelden.
Het schiep mijn beminde, die ik zo lief heb dat mijn ogen
geen ogenblik van haar kunnen afdwalen.
Ze werd als een godin omgeven door de damp van een wolk of
door mist en de lichtstralen werden verweven tot een gordel.
De allermooiste edelstenen waren als sieraad van haar
gestalte, een verboden geschenk, slechts voorbehouden aan mijn blik.
Zo’n sieraad was de zang die ik toen hoorde.
Alsof een
bliksem mij bij toverslag beroofde van mijn zichtvermogen, zodat ik even
verblind was en niets meer kon onderscheiden, zo omsloten lichtende handen mijn
ogen.
De handen schitterden en leken een sluier, zo dicht dat veel
onzichtbaar voor mij is gebleven, als een vervluchtigend naakt.
Verbijsterd was ik van dat licht.
Het zette mijn begeerte aan om alles te kunnen zien, vol overgave,
onverzadigbaar.
Ik raakte door dat licht zo in de ban, dat ik er mij nooit
meer van af kan keren.
Ik keek van de
hoogte van mijn vervoering omlaag, en zag beneden mij de ronde aarde, zo klein
dat ik mijn lachen niet kon bedwingen.
Het was een eiland van het leven.
Al was mijn eigen vleugelkracht te gering, de bliksemflits
trof mijn begripsvermogen, en bracht mij verzadiging van mijn begeerte.
Mijn kracht tot doorgronding vervloog, mijn verstand sliep.
Maar zoals een wiel, dat gestaag zijn wenteling vervolgt, zo
werden mijn gevoelens en mijn wil voortbewogen door de liefde, die ook de zon
en de sterren beweegt.
______________________________
Laurens
Vancrevel was tot 2001 werkzaam bij uitgeverij J.M. Meulenhoff. Hij
vormt samen met Her de Vries de redactie van het surrealistische
tijdschrift Brumes Blondes en de gelijknamige uitgeverij. Recente boekpublicaties: De magnetische kracht van 17 13 (essays, 2012) en Waartoe (gedicht, 2011). Onlangs verscheen CE QUI CERA - WHAT WILL BE - LO QUE SERA, een door Vancrevel samengestelde almanak van de internationale surrealistische beweging.
Jörg Remé (Dantzig 1941) woont en werkt als beeldend kunstenaar in Amsterdam, Zie verder HIER.
